Patates Yetiştiriciliği 4. Bölüm

6-BAKIM

6.1 Boğaz Doldurma:

Patates yetiştiriciliğinde dikimden sonra gelişimi devam eden patatesler yaklaşık olarak 15-20 cm uzunluğuna geldikleri zaman yani 3-5 yapraklı hale gelince makine veya çapa yardımıyla sırt oluşturarak bitkilerin dipleri toprakla doldurulur. Bu işlem 20’şer gün ara ile gerekirse 2-3 defa yapılabilir.

(Fotoğraf 11: Patates yetiştiriciliğinde boğaz doldurma işlemi)

6.2 Yabancı Ot Mücadelesi: 

Yabancı ot tarla içerisinde istenmeyen her türlü bitkiye verilen isimdir. Yabancı ot mücadelesi toprağın nem ve besin kontrolü açısından oldukça önemlidir. Çünkü bu istenmeyen yabancı otlar asıl tarımı yapılan, verim beklenen bitkininde besinini tüketerek zararlara neden olmaktadır. Patates yetiştiriciliğinde yabancı otlarla mücadele kültürel veya kimyasal uygulamlarla yapılmaktadır. Yabancı ot kontrolündeki bazı kültürel önleler; toprağın işlenmesi, yabancı otların biçilmesi ve ekim nöbeti uygulamalarıdır. Yabancı ot kontrolündeki kimyasal mücadeleler ise genellikle tek yıllık yabancı otlara karşı etkilidir. Çok yıllık yabancı otların ise herbisitlerle kontrolü aşırı zordur.

7. SULAMA

Patates yetiştiriciliğinde su eksikliği verimi engelleyen önemli bir faktördür. Verimin ve kalitenin en iyi seviyede olabilmesi için zamanında ve yeterli su verilmelidir. Sulama sayısı, verilen suyun miktarına ve toprağın yapısına göre değişiklik göstermektedir. Patates tarımında sulamanın kritik olduğu bazı dönemler ve bazı sulama şekilleri aşağıdadır;

7.1 Sulamanın Kritik Olduğu Bazı Dönemler:

Dikim ile Çıkış Arasındaki Devre: Patatesin dikimi ile ilk çıkışı arasındaki devrede, tohumluk olarak dikilen yumrunun çevresindeki toprak nemli olmalı ancak yaş olmamalıdır. Yani sulama yapılmalı ama fazla sulamadan kaçınılmalıdır. Özellikle yağışa göre toprak nemi sürekli olarak kontrol edilmelidir.

Yumru Oluşumunun Başlama Devresi: Patates tarımında stolon uçlarının şişerek yumru oluşumunun başladığı evrede yeterli suyun verilmesi, uyuz hastalığı oluşumunu ve hasat evresindeki bitki başına düşen pazarlanabilir yumru miktarını etkilemektedir.

Yumru Oluşumundan Sonraki Devre (Şişme Devresi): Yumruların şişme evresi olarak isimlendirilen bu evrede ürünün çok fazla suya ihtiyacı bulunmaktadır. Eğer bu evrede su ihtiyacı yeterli düzeyde karşılanmazsa verimin düşmesine neden olur.

7.2 Sulama Yöntemleri:

Patateslerde sulama farklı şekillerde yapılmaktadır; 

Yağmurlama Sulama: Bu sulama sistemi çok sayıda yağmurlama başlığı içermektedir. Traktör tarafından veya elektrik enerjisiyle çalıştırılan pompa aracılığı ile gerekli suyu temin edilerek yapılan bir sulama şeklidir.

(Fotoğraf 12: Patates yetiştiriciliğinde yağmur sulama yötemi ile sulama)

Damla Sulama: Damla sulama en etkili metotlardan birisidir ve doğru kullanıldığında büyük miktarda su tasarruf sağlamaktadır. Bitkinin gelişmesi, toprak tipi ve kök sisteminin derinliği, hava şartları gibi faktörlere bağlı olarak sulama sıklığı ve sulamada verilecek su miktarı değişiklik göstermektedir. 

Sulama Zamanının Belirlenmesi: Patates tarımında su ihtiyacı, bitkide alt yapraklarda solma ve sararmayla çok kolay bir şekilde belli olmaktadır. Ancak, özellikle ilk sulamadan sonra su eksikliği belirtisi beklemeden sulamaya başlamak gerekir. Patates üretiminde sulamanın ne zaman yapılması gerektiği aşağıdaki kurallara göre belirlenebilir; Tohumluk olarak dikilen yumrunun altındaki toprağın kurumaya başlaması halinde sulama gereklidir, toprak yüzeyindeki evapotranspirasyon değerine göre yani toprağın toplam su kaybına göre sulama yapılmalıdır, bir tarlada en az üç yerdeki tansiyometrelerde okunan toprak nemi değeri 0.3-0.4 bar, yani 300-400 cm su olduğu zaman sulama gereklidir.

8. MÜNAVEBE (EKİM NÖBETİ)

Patates yetiştiriciliği yapılan bölgelerde hastalık ve zararlılarda an az etkilenmek amacıyla ekim nöbeti yani münavebe uygulanır. Özellikle şeker pancarından önce ve sonra patates dikimi yapılması halinde toprakta yaşanan hastalıkların yoğunluğunu artırma riski vardır. Ayrıca patates, bir çapa bitkisi olduğu için sonrasında temiz ve iyi havalanmış bir toprak bırakır. Bu sebeple diğer bitkiler için ekim nöbeti sırasında önemli bir yeri vardır. Her yıl art arda patates dikimi yapılan tarlalarda toprakta yaşanan hastalıkların yoğunluğu artmaktadır bu da verimde önemli bir düşüşe neden olmaktadır.  Yer fıstığı ve patates iyi bir münavebe modellemesi oluşturmaktadır.

Yazar: İkbal KARATAŞ