Patates Yetiştiriciliği 1. Bölüm

Patates yani latince adıyla Solanum tuberosum, patlıcangiller familyasından olan yumruları yenebilen otsu bir bitki türüdür. Bitkinin boyu 70–80 cm aralığında değişmektedir, beyazımsı pembemsi çiçekleri vardır, yumruları hariç zehirli köklü bir bitkidir. Yani bu bitkinin sadece yumrusu yenilmektedir. Tohum ile değil vejetatif üremeyle üremektedir bu da patatesin geri dönüşüm kullanılarak elde edilmesini sağlamaktadır.

(Fotoğraf 1: Patates yumruları)

1.PATATESİN BİLİMSEL SINIFLANDIRILMASI

(Tablo 1: Patatesin bilimsel sınıflandırılması)

2. PATATESİN ANAVATANI, EKONOMİK ÖNEMİ, YAYILMA ALANLARI

2.1 Patatesin Anavatanı

Patatesin anavatanı Güney Amerika olarak bilinmektedir. İlk olarak yabani türleri And dağları’nda gözlemlenmiştir, oradan ise Kolombiya,Venezuela,Şili ve kuzey Arjantin’e kadar gelmiştir. Daha sonra da tüm türler Peru’da ekilmeye başlanmıştır. 

2.2 Patatesin Ekonomik Önemi

Patates bitkisi önemlidir çünkü, insanların beslenmesinde tahıllardan sonra en büyük öneme sahip bitkidir. Ekonomiktir, birim alandan alınan verimi fazladır, besin değeri yüksektir, kullanım alanı geniştir, ayrıca farklı iklim koşullarına adapte olabilir, sağladığı bu avantajlar sayesinde hem ülkemizde hem dünya genelinde üretimi, sanayi, pazarlaması ve tüketimi ile başlı başına bir sektör haline gelmiştir. 

Patatesin tercih edilmesinin en önemli nedenlerinden biri kullanım alanının geniş olmasıdır, genellikle taze olarak haşlanarak veya kızartılarak tüketilir ancak özellikle gelişmiş ülkelerde; sanayide konserve, dondurulmuş parmak patates, cips, püre, granül ve toz gibi farklı çeşitlerde işlenmekte ve pazarlanmaktadır. Ek olarak yan ürün olarak hayvan yemi, nişasta, un ve alkol yapımında da kullanılmaktadır.

Patates üretiminde dünya geneline baktığımızda ekim alanlarının 0,2’si Çin’de, ,1’i Hindistan’da, ,5’i de Rusya’da bulunmakta olup, bu ülkeler dünya patates üretiminin F,2’sini oluşturmaktadır. Ülkemize baktığımızda ise; ülkemizin patates yetiştiriciliği için uygun iklim koşullarına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Ülkemizde 1,5 milyon dekar alanda patates yetiştiriciliği yapılmaktadır. Patates ekim alanının en fazla olduğu ilimiz Niğde’dir. Diğer illerimiz ise sırasıyla Afyon, Konya, İzmir, Kayseri ve Bolu’dur.

2.3 Patates türleri

Bitkinin değişik türleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır: Granula, Esmeralda, Selma, Elizabeth, Jigglypuff vb. Bazı ülkelerde özellikle Almanya’da patates, market ya da pazarlarda satışı yapılırken cinsi ve özellikleri etikette belirtilmektedir. Bitkinin boyutları, şekli, rengi, parlaklığı, tadı türüne göre değişmektedir. Ayrıca tüketici isteği de türlere göre değişmektedir. Her türün yetiştirilme oranı farklılık göstermektedir.

(Fotoğraf 2: Patates türleri)

2.4 Patatesin Besin Değerleri

Patates bitkisinin tercih edilmesini sağlayıp, yetiştiriciliğini önemli kılan bir diğer neden ise besin içeriğidir. Aşağıdaki değerler 100 gram patatesin besin içeriğini göstermektedir.

(Tablo 2: Patatesin 100 gramı için besin içeriği)

2.5 Patatesin Sağlık İçin Faydaları

Patatesin tercih edilmesinin bir diğer nedeni ise sağlık için önemidir. Patates özellikle ciltte olumlu etki gösteren bir bitkidir. Patates göz çevresinde oluşan mor halkaların giderilmesini sağlamaktadır. Ayrıca patates kırışıklıklara ve siyah lekelere de iyi gelmektedir. Güneş yanıklarını tedavi eder. Cildi temizler ve ölü hücrelerden ve yağlardan arındırır. Bunların yanı sıra patates saç sağlığı içinde önemlidir, saç toniği olaarak kullanılmaktadır, saç dökülmesini engelleyebilir. 

Yazar: İkbal KARATAŞ